Intara ya Gitega iherutse kuba umugwa mukuru wa politike w’igihugu c’Uburundi. Hari ibintu bitari bike vyaranze iyo ntara Abarundi benshi batari bazi. Ng’ibi bimwe bimwe muri vyo.
Ntawuzi ingene vyashitse ngo Umuganwa atari umugani Rudoviko Rwagasore, incungu y’ukwikukira kw’Uburundi, ashingurwe ku musozi Vugizo uri hejuru y’igisagara ca Bujumbura. Iyo ataba abadasigana bavyiyamirije, inyuma y’igandagurwa ryiwe, intwaro y’ababiligi yari yafashe ingingo ko imfura y’Umwami Mwambutsa, yari umushikirangoma wa mbere, ashingurwa i Gitega.
Ahejeje kugandagurwa mw’ijoro ry’uwa kane ushira uwa gatanu, kw’igenekerezo rya 13 gitugutu 1961, ikiziga ciwe baciye bakijana mu gaturuturu i Gitega. Yohani Pawulo Harroy, yatwara Rwanda-Urundi ico gihe, nk’uko avyandika mu Gitabu ciwe Burundi (1955-1962) Souvenirs d’un combattant d’une guerre perdue, avuga ko bamujanye i Gitega kubera batinya ko abanyabujumbura bohava babagumukana bakabura uko babifata.
Ukumushingurana iteka vyategerezwa gutegurwa mu maguru masha, ntivyabaye bikiba, kuko ivyari bikenenewe vyose ntivyaribwo biboneke. Aha twobamenyesha ko Bujumbura wari umugwa mukuru wa Rwanda-Urundi, naho Gitega hakaba hari umugwa mukuru w’Uburundi.
Gitega na Ndizeye
Umuganwa Karoli Ndizeye yabaye Umwami w’Uburundi kuva kuwa 8 mukakaro kugeza kuwa 28 munyonyo 1966 yari yavukiye muri iyo ntara ya Gitega mu 1946. Hafi imyaka itandatu inyuma y’ikomborwa ry’intwaro ya cami, uwo Mwami yahavuye agandagurwa mu 1972, muri iyo ntara nyene yavukiyemwo.
Inyuma yo kuja mu vy’urudandazwa kugira akize agatwe avane n’ivya politike, uwo Mwami yari yakomboye se igihe yari yagumiriye mu Busuwisi, yagiye mu Bugand...
