LE JOURNAL.AFRICA
POLITIQUE

“Umushikiranganji wa mbere” : vyinshi kuri iyo ntebe igiye kugarukanwa mu Burundi

Inyuma y’amatora y’2020, aho kugira umukuru w’igihugu afise ivyegera bibiri nk’uko twari tubimenyereye, amabanga yo kurongora igihugu azoba yega abantu babiri bakomeye : umukuru w’igihugu hamwe n’umushikiranganji wa mbere. Reka turabire hamwe ivy’iyo ntebe yari yarigeze kuba mu ntwaro y’igihugu cacu, haheze imyaka 20. 

Ingingo y’129 y’ibwirizwa shingiro ryo muri Ruheshi 2018 ivuga ko umukuru w’igihugu atari we azoba arongoye Reta, ahubwo izoba irongowe n’umushikiranganji wa mbere.  Afashijwe n’abandi bose bagize Reta, ni bo bazoba babazwa ivy’igihugu imbere y’umukuru w’igihugu. Kugeza uno musi, umukuru w’igihugu yahora aba afashwa mu mabanga n’ivyegera bibiri, ubu azoba afise icegera kimwe gusa.

Mu Burundi, iyo ntebe y’umushikiranganji wa mbere yabayeho kera, kurusha mbere n’iy’umukuru w’igihugu.  Ubwa mbere, yatanguye kubaho ku ntwaro ya cami, inyuma y’ amatora yo mu makomine yo muri Munyonyo na Kigarama, mu 1960. Aho nta n’itegeko rigenga igihugu ryari rihari.

Kuva ico gihe, iyo ntebe yagumyeho, n’aho yongera ikaja irakurwaho na canecane muri repubulika zitatu za mbere, bivuye ku bakuru b’igihugu bakiramutswa, kugeza mu 1998, igihe iyo ntebe yafutwa burundu, kugira hajeho ivyegera bibiri vy’umukuru w’igihugu.  

Bigitangura, yari intebe ata tegeko riyigenga…

Uburundi bwaronse “ibwirizwa shingiro ry’imfatakibanza muri Munyonyo 1961”, umwaka umwe inyuma y’amatora yo mu 1960, yatsinzwe n’umugambwe PDC urushije umugambwe wa Rwagasore.

Muri iryo bwirizwa shingiro ryari ryanditse ku mpapuro 14 mu ndimi z’igifaransa n’ikirundi, co kimwe no mw’ibwirizwa shingiro ryo muri Gitugutu 1962, ryari ryanditswe ku mpapuro 6 mu gifaransa gusa, ibigabane vya II biraba ivy’intwaro, nta kintu na kimwe bivuga ku ntebe y’umushikiranganji wa mbere, vyaba ivyo ajejwe, canke ibindi.

Igice ca mbere c’ico kigabane kivuga ivyerekeye umwami, naco ica kabiri kikavuga ku bashikiranganji. Ariko, nta na kimwe kivugwa ku mushikiranganji wa mbere. 

Naho biri uko, ingoma y’Uburundi yagumye ifise umushikiranganji wa mbere kugeza isenyuwe, kuwa 28 Munyonyo 1966.

1966-1993, intebe yasa nk’aho idahari

Igihe kapitene Michel Micombero akuyeho ubwami muri Munyonyo 1966, igihugu cari mu bibazo biturutse kw’ihirikwa ry’ubu...   

Continuer la lecture de cet article sur YAGA BURUNDI

Articles similaires

L’opposition guinéenne voit un musellement dans l’interdiction de manifester

RFI AFRIQUE

Acher Niyonizigiye: “ Si abarongozi bose bakomoka ku Mana ”

YAGA BURUNDI

Tchad: l’ancien secrétaire particulier de Mahamat Deby devant la justice

RFI AFRIQUE
Verified by MonsterInsights